Жарыялоо этикасы
«Вестник КНУ» журналынын жарыялоо этикасы илимий репутацияны сактоо проблемасына бардык жоопкерчилик менен мамиле кылат жана өз ишинде Илимий редакторлор жана басмачылар ассоциациясы (Россия) тарабынан кабыл алынган басылма этикасынын принциптерин карманат, (Илимий редакциялар ассоциациясынын декларациясы) Редакторлор жана басмачылар «Илимий басылмалардын этикалык принциптери»), ошондой эле илимий басылмалардын этикасы боюнча комитеттин (Жарыялоо этикасы боюнча комитет) сунуштарында чагылдырылган басылма этикасынын принциптерин жана нормаларын сакташат. Автордук укуктун жана моралдык нормалардын бузулушу. этикалык көз караштан алганда кабыл алынгыс гана эмес, ошондой эле илимдин беделине шек келтирип, илимий билимдин өнүгүшүнө тоскоол болуп кызмат кылат.
– Редакция авторлордун расасына, жынысына, улутуна, жарандыгына, диний, идеологиялык же саясий позициясына карабастан, берилген материалдардын профессионалдык деңгээлине жана сапатына жараша гана калыс чечим кабыл алат.
– Коз жаздымда кароо процессин уюштуруу менен Редакция тараптардын ортосунда кызыкчылыктардын кагылышуусу болбошун камсыздоого милдеттенет. Рецензенттер рецензияланып жаткан иштин автору же авторлоштору, ошондой эле илимий даражага талапкер болгон авторлордун илимий жетекчиси боло албайт.
– Редакция илимий изилдөөлөрдү жарыялоонун этикасынын бузулушуна кескин түрдө каршы, алардын эң кеңири тарагандары: плагиат, журналга мурда жарыяланган материалдарды жөнөтүү, башка адамдардын илимий изилдөөлөрүнүн жыйынтыктарын уурдап алуу, маалыматтарды бурмалоо. Бул учурлардын ар биринде кол жазманы басып чыгарууга даярдоо токтотулат.
– Редакция жарыяланган кол жазмалардан алынган маалыматтарды пайдаланбоого жана аларды басууга чейин үчүнчү жактарга (рецензенттерди кошпогондо) бербөөгө милдеттенет.
– Текстке киргизилген бардык фундаменталдык мазмундук оңдоолор автор менен макулдашылган. Редакцияга макул болбогон учурда эки тарап тең материалды жарыялоодон баш тартууга укуктуу.
Авторлор үчүн этикалык стандарттар:
– Кол жазманы журналга тапшыруу жөнүндө бардык авторлоштор кабардар болушу керек. Андыктан ар бир автор кол жазмасына кол коюп, өз материалдарын жарыялоого макулдугун бериши керек.
– Авторлорду көрсөтүү тартиби кол жазманы редакторго жөнөтүүдөн мурда авторлор тобу тарабынан аныкталат.
– Кол жазма оригиналдуу илимий изилдөөнүн жыйынтыгын берет. Алынган үзүндүлөр же билдирүүлөр цитаталоо эрежелерине ылайык түзүлөт, анда автор жана булак көрсөтүлөт.
– Жетекчиңиздин, жетекчиңиздин же кесиптештериңиздин өзүнөн цитата кылуу же ашыкча цитата кылуу этикага туура келбейт.
– Кол жазма жарыяланбаган материал болуп, редакцияга биринчи жолу берилиши керек.
– Макаланын авторлору – бул макаланы жазууга, анын концепциясын иштеп чыгууга, материалды чогултууга, талдап, чечмелөөгө түздөн-түз катышкан изилдөөчүлөр. Кол жазманы даярдоого белгилүү салым кошкон, бирок автордукту таануу үчүн жетишсиз болгон адамдардын аты-жөнү «Ыраазычылык» бөлүмүндө алардын эмгегинин көлөмүн көрсөтүү менен келтирилет.
Рецензиялоонун этикалык принциптери:
– Рецензент рецензияланган иштин авторлорун камтыган узак мөөнөттүү илимий топтун мүчөсү боло албайт, ошондой эле башка эмгектер боюнча алардын биринин дагы бир нече жолу авторлоштору боло албайт.
– илимий даражага абитуриент-авторлордун кайсы биринин илимий кеңешчиси (илимий консультанты) рецензенттин милдетин аткара албайт.
– Рецензент – рецензияланган кол жазма изилдөөгө арналган субдисциплинардык чөйрөдөгү эксперт.
– Рецензия илимий макалага объективдүү баа берип, анын илимий-методикалык артыкчылыктарын жана кемчиликтерин комплекстүү талдоону камтышы керек.
– Рецензент макаланын мазмуну жөнүндө маалыматты ал жарыяланганга чейин өз кызыкчылыгында пайдаланбашы керек.
– Каралып жаткан макала жашыруун документ болуп саналат, аны үчүнчү жактарга кароого же талкуулоого берүүгө болбойт.